Dozór techniczny urządzeń jest niezbędnym elementem bezpieczeństwa w operacjach transportu bliskiego. Jest też wymogiem prawnym, który spoczywa na właścicielu urządzenia. Jak wygląda dozór techniczny manipulatorów przemysłowych? Czy podlega on kontroli Urzędu Dozoru Technicznego? W tym artykule zebraliśmy wszystko, co chciałbyś wiedzieć na temat dozoru technicznego manipulatora.
Jakie przepisy regulują dozór techniczny manipulatorów?
Kwestie dozoru technicznego urządzeń transportu bliskiego reguluje rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2176)
Zastąpiło ono dawniejsze przepisy z 2001 i 2003 roku. Z punktu widzenia przedsiębiorców posługujących się manipulatorami przemysłowymi wprowadziło istotną zmianę, liberalizującą przepisy. Obecnie dla urządzeń transportu bliskiego o udźwigu do 250 kg, z wyjątkiem dźwigów osobowych, obowiązującą formą dozoru jest dozór uproszczony.
Jakie są formy dozoru technicznego?
W zależności od rodzaju dozoru nad urządzeniem wymagane są różne formy kwalifikacji do obsługi urządzenia, pozwolenia na użytkowanie oraz terminy przeglądów okresowych.
Załączniki nr. 1 do wspomnianego wyżej rozporządzenia określa trzy formy dozoru technicznego.
1. Dozór uproszczony (właścicielski): to najmniej restrykcyjna forma dozoru. Nie są wymagane świadectwa kwalifikacji dla operatorów, a sposób szkolenia i obsługi determinuje instrukcja obsługi urządzenia. Niemniej jednak wymagane jest prowadzenie książki rewizyjnej, a montaż musi być przeprowadzony według procedury określonej w rozporządzeniu i przez osoby do tego uprawnione. Przeglądy konserwacyjne powinny być przeprowadzane co 90 dni.
2. Dozór ograniczony: w tej formie dozoru wymagane są już świadectwa kwalifikacji do obsługi, a operatorzy muszą ukończyć zewnętrzne szkolenie certyfikowane przez UDT. Urządzenie wymaga zgody na użytkowanie wydawanej na podstawie zgłoszenia i przesłanej dokumentacji.
3. Dozór pełny: Obowiązują wszystkie elementy wymagane przy dozorze ograniczonym, przy czym wymagane są częstsze przeglądy konserwacyjne.
Należy też pamiętać, że w kwestii terminów przeglądów, sposobu montażu i eksploatacji nadrzędnym dokumentem jest instrukcja obsługi. Terminy wskazane przez rozporządzenie obowiązują, o ile nie wskazano ich w instrukcji.
Czy manipulatory podlegają pod UDT?
To częste pytanie, które zadają klienci rozważający zakup manipulatora przemysłowego. Aby na nie odpowiedzieć, koniecznych jest klika uściśleń.
Urządzenie nie podlega pod Urząd Dozoru Technicznego, podlega natomiast pod dozór techniczny. Dozór techniczny jest sprawowany przez Urząd lub przez właściciela urządzenia. Nie jest to tylko różnica słowna, szczególnie należy o tym pamiętać w przypadku dozoru uproszczonego. Nie wymaga on zgłoszenia urządzenia do Urzędu Dozoru Technicznego, natomiast nadal jest formą dozoru.
W razie incydentu (np. wypadku lub poważnej awarii) to Urząd może zweryfikować, czy wszystkie procedury związane z montażem i eksploatacją urządzenia były zachowane: czy posiada ono deklarację zgodności, pełną dokumentację, książkę rewizyjną z zapisanymi przeglądami.
Zatem manipulatory przemysłowe są urządzeniami poddozorowymi, choć w ich przypadku wiele wymagań zostało znacznie uproszczonych. Obowiązek dozoru spoczywa na właścicielu i może być skontrolowany przez UDT.
Jak wygląda dozór techniczny manipulatora?
Manipulatory przemysłowe nie są wymienione z nazwy w rozporządzeniu dotyczącym dozoru technicznego UDT. Jako UTB nieprzenoszczące ludzi, zgodnie z najnowszymi przepisami manipulatory stacjonarne przenoszące do 250 kg są objęte dozorem uproszczonym. W pozostałych przypadkach typ dozoru zależy od wykładni urzędu.
Doświadczeni producenci, tacy jak Dalmec, dysponują jednak potwierdzeniami wykładni z Urzędu Dozoru Technicznego, które pozawalają łatwo określić nadzór także nad pozostałymi urządzeniami. Z niewielkimi wyjątkami manipulatory Dalmec przenoszące do 1,5 tony także podlegają pod dozór uproszczony.
Wyjątki dotyczą manipulatorów pracujących w strefie zagrożenia wybuchem, czyli manipulatorów z certyfikatem ATEX, które podlegają dozorowi pełnemu, oraz manipulatorów podwieszanych przejezdnych po torowisku z napędem pneumatycznym, zazwyczaj podlegają one dozorowi ograniczonemu.
Terminy przeglądów konserwacyjnych w przypadku większości manipulatorów wynoszą więc 90 dni. Nie jest konieczne zgłaszanie urządzenia do UDT, a pracownicy obsługujący nie potrzebują zewnętrznego certyfikowanego szkolenia.
Niemniej jednak wymagane jest prowadzenie książki rewizyjnej, w której odnotowujemy przeglądy, a montaż i przeglądy muszą być wykonane przez osobę uprawnioną.
Należy także pamiętać, że żadne modyfikacje manipulatora nie są możliwe bez zmiany dokumentacji. W przypadku zmian dokonanych przez użytkownika manipulator stałby się innym urządzeniem niż to, na które właściciel posiada dokumentację. Skutkowałoby to brakiem dokumentacji, a w takim przypadku użytkowanie jest nielegalne i w razie kontroli oznaczałoby duże kłopoty dla właściciela manipulatora.
Właściwy dozór techniczny manipulatora to nie tylko wymóg prawny, lecz także kwestia bezpieczeństwa pracowników. Jeśli masz jakiekolwiek pytania obejmujące dozór techniczny manipulatorów przemysłowych lub kwestie współpracy z UDT dotyczącej manipulatorów, skontaktuj się z nami. Wspólnie wyjaśnimy wszystkie wątpliwości!